W ostatnich latach, Polska stała się domem dla nowego, nieznanego wcześniej owada – skupieniec lipowy, inaczej pluskwiak śródziemnomorski. Ten mały, czarno-czerwony owad, pochodzący z południa Europy, coraz częściej spotykany jest w parkach, ogrodach i na działkach w całym kraju. Jak wygląda skupieniec lipowy i czy jest groźny dla ludzi?
Pojawienie się skupieńca lipowego w Polsce
Skupieniec lipowy (_Oxycarenus lavaterae_) pojawił się w Polsce kilka lat temu, a jego obecność jest coraz bardziej nasilona. Obecnie, spotyka się go w wielu miastach, m.in. w Szczecinie, Katowicach, Legnicy czy Poznaniu. Owad ten osiedla się na pniach i konarach drzew, tworząc gęste kolonie. Najczęściej spotyka się go na lipach, stąd jego nazwa. Niektórzy mieszkańcy Polski zgłaszają, że skupieniec lipowy potrafi wtargnąć do mieszkań, co może powodować pewne niepokój.
Charakterystyka skupieńca lipowego
Skupieniec lipowy jest owadem z rzędu pluskwiaków różnoskrzydłych (_Heteroptera_). Jest to gatunek inwazyjny, pochodzący z basenu Morza Śródziemnego. Do Europy środkowej dotarł w latach 80. XX wieku. Od tamtej pory, rozszerza swój zasięg w kolejne kraje. Skupieniec lipowy jest przede wszystkim rozwlekany przez człowieka, m.in. środkami transportu. W Polsce, po raz pierwszy został zaobserwowany w 2014 roku na Podkarpaciu.
Przyczyny pojawienia się skupieńca lipowego w Polsce
Jedną z przyczyn pojawienia się skupieńca lipowego w Polsce jest ocieplenie klimatu. Inwazję pluskwiaka śródziemnomorskiego zaobserwowano również w innych krajach, dla których nie jest to gatunek charakterystyczny. Odnotowano jego obecność m.in. w Pradze, Berlinie czy Wiedniu.
Zachowanie i wygląd skupieńca lipowego
Skupieniec lipowy żyje na roślinach zielonych, należących do rodziny ślazowatych (_Malvaceae JUSS._). Zimuje na drzewach, głównie z rodzaju lipa (_Tilia L._). Tworzy gęste skupiska, liczące setki, a nawet tysiące osobników. Celem gromadzenia się owadów jest utrzymanie ciepła, ponieważ jest to gatunek wrażliwy na spadki temperatur. Skupieniec lipowy wyglądem przypomina pospolicie występującego w Polsce kowala bezskrzydłego (_Pyrrhocoris apterus_), potocznie zwanego „tramwajarzem”. Jednak jest od niego mniejszy. Długość ciała skupieńca lipowego waha się od 4,8 do 6 mm. Samce są nieco mniejsze od samic. Skupieniec jest czarny, a od dołu – czerwony. Ma czarną głowę, na której znajdują się czułki. Na tułowiu ma biało-czerwono-czarne skrzydła. Ma kłująco-ssący aparat gębowy.
Czy skupieniec lipowy jest grożny?
Skupieniec lipowy nie jest grożny dla ludzi. Wygląd pluskwiaka śródziemnomorskiego może wzbudzić przerażenie, lecz nie należy się go bać. Warto jednak uważać, bo pluskwiak może wlatywać do mieszkań. Owad wysysa soki z roślin, czym może je osłabiać lub prowadzić do deformacji. Z kolei osłabione drzewo może być bardziej podatne na uszkodzenia, choroby i inne szkodniki.
Według danych z Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu, w 2020 roku, skupieniec lipowy zaobserwowano w 14 województwach, co oznacza, że jest to gatunek szeroko rozprzestrzeniony w kraju. Warto także wiedzieć, że skupieniec lipowy może być nośnikiem chorób, takich jak wirusowe choroby roślin. Dlatego też, ważne jest podejmowanie działań prewencyjnych, aby ograniczyć rozprzestrzenianie się tego owada.
Podsumowując, skupieniec lipowy jest nowym mieszkańcem Polski, który coraz częściej spotykany jest w parkach i ogrodach. Chociaż nie jest groźny dla ludzi, warto uważać, aby uniknąć wtargnięcia owada do mieszkań.
