Rosyjska Federalna Służba Bezpieczeństwa (FSB) prowadzi zorganizowaną kampanię werbunkową wśród ukraińskich nastolatków, których zmusza do przeprowadzania sabotaży i zamachów terrorystycznych. Zgodnie z informacjami podanymi przez „Financial Times”, od wiosny 2023 roku Służba Bezpieczeństwa Ukrainy (SBU) zatrzymała ponad 700 osób podejrzanych o szpiegostwo, podpalenia lub przygotowywanie zamachów bombowych. Szokująco, około 175 osób, czyli 25 proc. zatrzymanych, nie miało ukończonych 18 lat.
Według Artema Dechtiarenki, przedstawiciela SBU, większość zatrzymanych działała świadomie, ale zdarzały się przypadki, w których osoby te zostały oszukane i nie rozumiały, w czym biorą udział. Werbunek rozpoczęty wiosną 2023 roku, był skierowany głównie do sierot, osób wysiedlonych z powodu działań wojennych, żyjących w ubóstwie lub po prostu nastawionych na szybki zysk. Rosyjscy agenci korzystają z popularnych komunikatorów internetowych, takich jak Telegram, Discord, WhatsApp czy Viber, aby przyciągnąć uwagę młodzieży. Często tworzą pseudogry lub zadania w formie „questów”, aby zainteresować nastolatków.
W grudniu 2024 roku w Charkowie zatrzymano dwóch nastolatków w wieku 15 i 16 lat, którzy – myśląc, że biorą udział w grze – obserwowali pozycje ukraińskiej obrony przeciwlotniczej i przekazywali dane przez Telegram do rosyjskiego kuratora. Zgodnie z informacjami SBU, dane te zostały wykorzystane przez rosyjskie wojsko do przeprowadzenia ataków lotniczych na miasto.
W odpowiedzi na nasilające się próby werbunku, ukraińskie władze rozpoczęły ogólnokrajową kampanię informacyjną. Podczas jej trwania, około 50 nastolatków zgłosiło przypadki prób zwerbowania ich przez komunikatory internetowe. Jednocześnie FSB oskarża ukraińskie służby specjalne o prowadzenie podobnych działań na terenie Rosji. Zgodnie z danymi rosyjskiej organizacji praw człowieka OVD-Info, między lutym 2022 a listopadem 2024 roku w Rosji zatrzymano co najmniej 134 osoby za podpalenia związane z wojną w Ukrainie, z czego 50 to osoby niepełnoletnie.
Rosyjskie władze również prowadzą własną kampanię informacyjną, publikując materiały ostrzegające przed wysokimi karami za udział w takich działaniach. Pomimo tych starań, werbunek nastolatków przez rosyjską FSB pozostaje poważnym problemem, który wymaga zwiększonej uwagi i działań prewencyjnych ze strony władz ukraińskich i międzynarodowych organizacji.
