W ostatnich latach relacje między Polską a Niemcami uległy znacznemu pogorszeniu. Pomimo korzystnych warunków do współpracy, strony nie są w stanie wypracować wspólnego stanowiska w wielu kwestiach. Brak zrozumienia w obu społeczeństwach i elitach dla wrażliwości drugiej strony jest jednym z głównych powodów tego kryzysu.
Według Moniki Sus i Tobiasa Bunde, naukowców z Polski i Niemiec, „jeszcze nigdy w historii Polska i Niemcy nie były dla siebie tak ważne, jak obecnie”. Oba kraje mają gospodarcze powiązania i wspólne wyzwania w polityce bezpieczeństwa. Niemcy i Polska odgrywają kluczową rolę w obronie kontynentu, a brak współpracy między nimi może mieć poważne konsekwencje.
Jednym z powodów kryzysu jest wprowadzenie kontroli granicznych przez stronę niemiecką, wbrew protestom premiera Donalda Tuska. Tusk, pod presją sił prawicowych, odpowiedział własnymi kontrolami. Karol Nawrocki, nowy prezydent Polski, zamierza instrumentalizować Niemcy jako cel krytyki, aby utorować drogę do powstania prawicowo-konserwatywnego rządu.
Brak zrozumienia dla wrażliwości drugiej strony jest widoczny na przykładzie podejścia do przeszłości. Wielu Polakom Niemcy kojarzą się ze zbrodniami II wojny światowej, podczas gdy Niemcy chcą się skoncentrować na teraźniejszości i przyszłości. Opieszała realizacja projektu pomnika dla sześciu milionów polskich ofiar wojny pokazuje, jak niewiele miejsca poświęca się Polsce w niemieckiej polityce pamięci.
Reparacje są kolejnym tematem, który dzieli oba państwa. Dla Niemców ten temat jest zamknięty, dla Polaków nie jest zamknięty. Stanowiska obu stron usztywniły się, co nie pozwala na znalezienie właściwego tonu dla tej trudnej dyskusji.
Prezydentura Nawrockiego zapowiada niespokojne czasy. Rząd Tuska będzie miał niewielkie pole manewru w polityce wobec Niemiec. Tym większa staje się odpowiedzialność Niemiec za wyjście z własnymi inicjatywami, aby powstrzymać niekorzystny trend. Sus i Bunde apelują o szybką realizację projektu pomnika polskich ofiar wojny, podkreślając, że odsłonięty niedawno głaz pamięci nie może zastąpić pierwotnego projektu.
Niemiecki rząd powinien ponadto zająć się moralnym aspektem kwestii reparacji, aby przeciwdziałać jej instrumentalizacji przez siły skrajnie prawicowe. Autorzy apelują do strony niemieckiej, aby wykazała się większym wyczuciem, podejmując działania, które mają konsekwencje dla Polski, jak w przypadku kontroli granicznych. Potrzebna jest ściśla koordynacja z Polską.
Naukowcy postulują uzupełnienie Traktatu o dobrym sąsiedztwie i przyjaznej współpracy z 1991 roku o dokument zawierający konkretne projekty na przyszłość. Dotyczy to szczególnie polityki bezpieczeństwa, w tym wspólnych inwestycji w przemysł zbrojeniowy. Traktowanie po macoszemu relacji polsko-niemieckich grozi zaprzepaszczeniem zdobyczy osiągniętych w minionych latach.
W 2022 roku eksport Polski do Niemiec wyniósł około 64,6 miliardów euro, co stanowiło około 27% całego polskiego eksportu. Z kolei import z Niemiec do Polski wyniósł około 73,4 miliardów euro, co stanowiło około 23% całego polskiego importu. Tak duże gospodarcze powiązania między Polską a Niemcami sprawiają, że relacje między tymi państwami sąparticularly ważne.
Według danych Eurostatu, w 2022 roku Polska była piątym największym partnerem handlowym Niemiec, podczas gdy Niemcy były największym partnerem handlowym Polski. Tak duże handlowe powiązania między Polską a Niemcami sprawiają, że relacje między tymi państwami są kluczowe dla gospodarki obu krajów.
W polityce bezpieczeństwa Polska i Niemcy również mają wspólne interesy. Obie państwa są członkami NATO i Unii Europejskiej, co sprawia, że ich współpraca w kwestiach bezpieczeństwa jest niezwykle ważna. W 2022 roku Polska i Niemcy zwiększyły wydatki na obronność, co stanowiło około 2,3% i 1,4% ich PKB odpowiednio.
Warto zauważyć, że relacje polsko-niemieckie nie zawsze były tak skomplikowane. W latach 90. i na początku XXI wieku Polska i Niemcy miały bardzo dobre relacje, co sprawiało, że ich współpraca w kwestiach gospodarczych i bezpieczeństwa była niezwykle udana. Jednak w ostatnich latach rosnące napięcia między tymi państwami sprawiają, że ich relacje są coraz bardziej skomplikowane.
Podsumowując, relacje polsko-niemieckie są bardzo ważne zarówno dla gospodarki, jak i polityki bezpieczeństwa. Brak zrozumienia dla wrażliwości drugiej strony, kontrole graniczne iInstrumentalizacja Niemiec jako celu krytyki sprawiają, że relacje między Polską a Niemcami są coraz bardziej skomplikowane. Warto jednak pamiętać, że współpraca między tymi państwami jest niezwykle ważna, a ich wspólne interesy w gospodarce i polityce bezpieczeństwa sprawiają, że są one nierozerwalnie połączone.
