W Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego dokonano niezwykłego odkrycia, które pozwoliło naukowcom lepiej zrozumieć historię i kulturę dawnych społeczności zamieszkujących te ziemie. Pracownicy Zespołu Parków Krajobrazowych Województwa Wielkopolskiego odkryli tajemnicze ziemne nasypy, które okazały się być megalitami – monumentalnymi grobowcami pochodzącymi z neolitu, czyli sprzed około 5500 lat.
Odkrycia dokonano w miejscowości Wyskoć (gmina Kościan) za pomocą teledetekcyjnej analizy krajobrazu. Następnie, badania wykopaliskowe na stanowisku przeprowadzono w ramach obozu naukowego Wydziału Archeologicznego Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza, kierowanego przez dr Danutę Żurkiewicz i dr hab. Iwonę Sobkowiak-Tabakę, prof. UAM. Weryfikacja archeologiczna dwóch obiektów potwierdziła przypuszczenia odkrywców, iż są to długie grobowce ziemne, zbudowane przez ludność kultury pucharów lejkowatych, która zamieszkiwała te ziemie w IV tysiącleciu p.n.e..
Grobowce megalityczne typu kujawskiego uznawane są za jedne z największych konstrukcji sepulkralnych wznoszonych w pradziejach w Polsce. Wznoszono je na planie silnie wydłużonego trójkąta, z czołem (podstawą) o szerokości kilkunastu metrów i wysokości około 4 metrów. Nasyp stopniowo zwężał się i obniżał, przechodząc w tzw. ogon. W czole megalitu lokowano największe głazy o masie dochodzącej do kilku ton, które układano pionowo i stabilizowano lub podwyższano mniejszymi kamieniami. Czoło megalitu skierowane było na wschód, a ogon na zachód.
Przypuszcza się, że taka forma grobowców miała nawiązywać kształtem do budowanych przez wcześniejsze kultury neolityczne długich domów trapezowatych. W grobowcach umieszczano najczęściej jeden pochówek szkieletowy, z ciałem zmarłego układanym w pozycji wyprostowanej na wznak z nogami skierowanymi w stronę czoła megalitu, czyli na wschód. Wyposażano w dary grobowe i otaczano osobną obstawą kamienną, czasami nakrywano brukiem.
W przypadku odkrytego megalitu, szkielet pewnie się już nie zachował, ale dary grobowe mogły. Potencjalnie mogłyby to być siekierki kamienne, topory, ceramika albo charakterystyczne naczynia gliniane, w tym tzw. flasza z kryzą – niewielkie naczynie w kształcie makówki, sugerujące używanie opium. Być może jakieś ozdoby już miedziane.
Odkrycie megalitycznych grobowców w Parku Krajobrazowym im. gen. Dezyderego Chłapowskiego jest ważnym wydarzeniem dla nauki i kultury, ponieważ pozwala lepiej zrozumieć historię i kulturę dawnych społeczności zamieszkujących te ziemie. Dzięki tym odkryciom, możemy dowiedzieć się więcej o życiu i zwyczajach ludzi, którzy żyli na naszych ziemiach tysiące lat temu.
