Zmiany te są częścią szerszych planów rządu, aby uproszczyć procedury i zmniejszyć biurokrację w Polsce. Ministerstwo Sprawiedliwości szacuje, że nowe przepisy mogą pomóc około 20 tysięcy par rocznie, które chcą się rozstać bez konieczności angażowania sądu.
Nowe przepisy umożliwią zakończenie małżeństwa przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego lub konsulem, bez konieczności angażowania sądu. Skorzystanie z tej uproszczonej procedury rozwodowej będzie możliwe wyłącznie w określonych przypadkach. Kluczowe przesłanki to:
* Brak wspólnych małoletnich dzieci
* Co najmniej roczny staż małżeński
* Zupełny i trwały rozkład pożycia, potwierdzony zgodnymi oświadczeniami małżonków
* Obywatelstwo polskie obu małżonków lub miejsce zamieszkania w Polsce w przypadku braku wspólnego obywatelstwa
Zgodnie z projektem, nawet przy spełnieniu tych warunków, małżonkowie będą mogli wybrać sądową drogę przeprowadzenia rozwodu. Zakończenie małżeństwa przed kierownikiem USC będzie wymagało pełnej zgody małżonków zarówno co do woli rozwodu, jak i wyboru trybu pozasądowego.
Planowana procedura będzie dwuetapowa – najpierw małżonkowie złożą zgodne oświadczenia woli przed kierownikiem urzędu stanu cywilnego (lub konsulem w przypadku pobytu za granicą), następnie zaś kierownik urzędu dołączy do aktu małżeństwa wzmiankę o rozwiązaniu małżeństwa, co formalnie kończy związek w chwili złożenia oświadczeń.
Zgodnie z założeniami, uczynności te będą mogły być przeprowadzone w dowolnym urzędzie stanu cywilnego w Polsce, zgodnie z zasadą odmiejscowienia. Rozwód pozasądowy będzie mógł zostać unieważniony przez sąd w wyjątkowych przypadkach, np. w razie stwierdzenia wad oświadczenia woli lub ujawnienia, że w chwili wyrażania tej woli małżonkowie mieli wspólne małoletnie dzieci.
Planowany termin przyjęcia projektu ustawy przez Radę Ministrów to drugi kwartał 2025 roku. Rząd szacuje, że nowe przepisy mogą pomóc około 20 tysięcy par rocznie, które chcą się rozstać bez konieczności angażowania sądu. Projekt nowelizacji jest częścią szerszych planów rządu, aby uproszczyć procedury i zmniejszyć biurokrację w Polsce.
