W trakcie trwającej wojny w Ukrainie, wywiad wojskowy Ukrainy donosi o przypadkach egzekucji na ukraińskich żołnierzach, którzy dostali się do niewoli rosyjskiej. Według danych HUR, odnotowano ponad 150 takich przypadków. Dezerterzy potwierdzili, że otrzymali rozkazy, aby nie brać jeńców, ale ich zabijać.
Jednostki HUR Ministerstwa Obrony Ukrainy odnotowały ponad 150 egzekucji wziętych do niewoli ukraińskich obrońców. W wielu przypadkach odnotowano bezpośrednie rozkazy zabijania jeńców. Zbrodnie te są częścią celowej polityki kierownictwa państwa agresora, Rosji.
Niezależna Międzynarodowa Komisja Śledcza ONZ ds. sytuacji w Ukrainie w swoim raporcie z 19 marca 2025 r. napisała o wzroście liczby przypadków, w których rosyjskie wojska celowo zabiły lub raniły ukraińskich żołnierzy, poddających się do niewoli. Kilku rosyjskich dezerterów potwierdziło, że otrzymali rozkazy, aby nie brać jeńców, ale ich zabijać. Jeden z nich zacytował zastępcę dowódcy brygady: „Nie potrzebujemy jeńców – rozstrzelajcie ich na miejscu”.
Prokuratura Generalna Ukrainy informowała, że do 5 maja wszczęła 75 dochodzeń karnych w sprawie podejrzeń o egzekucje 268 ukraińskich jeńców wojennych. Podano, że ich liczba rośnie: w 2022 r. było osiem spraw obejmujących 57 żołnierzy, w 2023 r. także osiem spraw dotyczących 11 żołnierzy, w 2024 r. 39 spraw obejmujących 149 żołnierzy, a w tym roku 20 spraw dotyczących 51 żołnierzy.
Jurij Biełousow, szef departamentu przeciwdziałania zbrodniom wojennym w Prokuraturze Generalnej Ukrainy, tłumaczył, że wzrost liczby spraw można przypisać „instrukcjom wydawanym przez najwyższych przywódców Federacji Rosyjskiej, zarówno politycznych, jak i wojskowych”. Nie widzieliśmy jeszcze pisemnego rozkazu, ale mieliśmy kilka przykładów przekazywania takich rozkazów ustnie – podkreślił.
Władze rosyjskie zaprzeczają, jakoby ich żołnierze popełniają zbrodnie wojenne. Twierdzą, że Rosja traktuje jeńców wojennych zgodnie z prawem międzynarodowym. Jednakże, dane i świadectwa dezerterów oraz ofiarnych wskazują na to, że Rosja może być odpowiedzialna za egzekucje i zbrodnie wojenne w Ukrainie.
