Od 1 listopada 2023 roku w ustawie o pomocy społecznej pojawi się nowy rodzaj wsparcia – tzw. usługi sąsiedzkie dla osób starszych. Na ten projekt rząd zarezerwował 30 milionów złotych. Istota pomocy sąsiedzkiej polega nie tylko na wsparciu, ale również na kreacji więzi międzyludzkich i budowaniu lokalnej społeczności. W obliczu starzejącego się społeczeństwa oraz coraz większych potrzeb seniorów, pomoc od najbliższych sąsiadów zdobywa na znaczeniu.
Minister Rodziny i Polityki Społecznej, Marlena Maląg, przedstawiła inicjatywę, która ma na celu umożliwienie seniorom wsparcia ze strony ich sąsiadów. Jest to odpowiedź na rosnące wyzwania w sektorze opieki nad seniorami oraz kwestie demograficzne kraju. Centralnym punktem tej inicjatywy jest finansowanie wsparcia ze strony osób, które pomagają starszym sąsiadom w codziennych obowiązkach, np. w robieniu zakupów czy drobnych pracach w domu. Wszystko to zostanie zintegrowane z Korpusu Wsparcia Seniorów pod egidą Ministerstwa, co ma zapewnić skuteczność i zgodność z prawem.
Mechanizm działania wsparcia sąsiedzkiego jest prosty. Osoby mieszkające w sąsiedztwie osób starszych będą mogły zawierać umowy z lokalnymi władzami na świadczenie podstawowych usług opiekuńczych. Nie będą one musiały posiadać specjalistycznych kwalifikacji, co ułatwia proces. Mimo że na projekt zostanie przeznaczone sporo środków, kwestia ich podziału oraz konkretne szczegóły związane z umowami wciąż pozostają niejasne.
Proponowane zmiany mają zostać zaimplementowane poprzez nowelizację ustawy o pomocy społecznej. Wsparcie od sąsiadów będzie dodatkiem do już istniejących form pomocy, z tą różnicą, że za tę pomoc przewidziane jest wynagrodzenie. W 2022 roku w Polsce żyło około 7,5 miliona osób w wieku 65 lat i więcej, co stanowiło 19,5% populacji. Do 2030 roku liczba ta ma wzrosnąć do 8,5 miliona, co oznacza, że co piąta osoba w Polsce będzie miała 65 lat lub więcej.
Chociaż idea wsparcia sąsiedzkiego jest szczytna, może budzić pewne wątpliwości. Jak będzie wyglądać proces weryfikacji i kontrola świadczonych usług? Jakie kryteria będą przyjmowane przy współpracy między jednostkami samorządowymi a sąsiadami? Jak zapewnić bezpieczeństwo seniorom? Nowa propozycja niewątpliwie otwiera drzwi do wielu możliwości, ale jednocześnie stawia przed nami wyzwanie stworzenia jasnych i przejrzystych procedur.
Kluczowe będą odpowiedzi na powyższe pytania, które zdecydują o sukcesie inicjatywy oraz jej odbiorze w społeczeństwie. Zgodnie z danymi Głównego Urzędu Statystycznego, w 2022 roku w Polsce było około 3,5 miliona gospodarstw domowych, w których mieszkała co najmniej jedna osoba w wieku 65 lat lub więcej. To oznacza, że wielu seniorom potrzebna jest pomoc i wsparcie w codziennym życiu.
Inicjatywa wsparcia sąsiedzkiego jest szeroko komentowana w mediach i społeczeństwie. Niektórzy uważają, że jest to szansa na stworzenie silniejszej społeczności i lepszej opieki nad seniorami, inni natomiast podkreślają trudności i wątpliwości związane z realizacją tego projektu. Jedno jest pewne – wsparcie sąsiedzkie jest konieczne i pożądane w Polsce, gdzie starzejące się społeczeństwo i coraz większe potrzeby seniorów wymagają skutecznego i zgodnego z prawem rozwiązania.
Według Raportu o sytuacji osób starszych w Polsce, opublikowanego przez Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej, w 2022 roku blisko 60% osób w wieku 65 lat i więcej deklarowało, że potrzebuje pomocy w codziennym życiu. To oznacza, że wsparcie sąsiedzkie jest niezbędne i pożądane przez wiele osób w Polsce.
