Ostatnio, Rosja i Iran zacieśniają swoje relacje polityczne i wojskowe, co może sugerować, że Moskwa stoi po stronie Teheranu. Jednak, jak wynika z dokumentów Federalnej Służby Bezpieczeństwa (FSB), relacje te są podszyte głęboką nieufnością. Obie strony aktywnie się szpiegują, a Rosja postrzega irańskie służby jako realne zagrożenie.
Dokument FSB „Zalecenia do planowania działalności operacyjnej i służbowej na kierunku irańskim” na 2024 r. ujawnia, że choć relacje dwustronne są prezentowane jako strategiczne, Moskwa postrzega irańskie służby jako realne zagrożenie. Wstęp do dokumentu podkreśla: „Na obecnym etapie rozwój relacji Federacji Rosyjskiej i Islamskiej Republiki Iranu nabrał szczególnego znaczenia. Przeniosły się one z poziomu dwustronnego na poziom regionalny, a nawet ponadregionalny.”
Pomimo tych deklaracji, kontrwywiad FSB stwierdza jednoznacznie: „Pomimo aktywnego rozwoju relacji rosyjsko-irańskich w sferze gospodarczej, politycznej, kulturalnej i wojskowej, irańskie służby specjalne nadal aktywnie działają na terytorium Federacji Rosyjskiej.” Ich działania koncentrują się na pozyskiwaniu zaawansowanych modeli rosyjskiej broni, technologii z dziedziny lotniczej, kosmicznej, radioelektroniki i energetyki jądrowej.
W 2023 r. Iran prowadził działania szpiegowskie wobec rosyjskich zakładów przemysłowych i badawczo-projektowych. Głównymi celami irańskich służb specjalnych pozostają silniki turboodrzutowe i siłownie stosowane w przemyśle rakietowym, lotniczym oraz naftowo-gazowym, technologie z zakresu dronów, walki radioelektronicznej, produktów radioelektronicznych, a także specjaliści branż rakietowej, lotniczej i kosmicznej.
FSB podkreśla także działania propagandowe Teheranu: „Działania irańskie obejmują propagowanie szyizmu oraz budowanie pozycji w społecznościach religijnych w Rosji w celu promowania strategicznych interesów Iranu.” Dodatkowo dochodzi do pozyskiwania technologii i materiałów o podwójnym i wojskowym zastosowaniu, zarówno oficjalnymi kanałami, jak i z pominięciem rosyjskiego prawa.
Rosyjskie służby przyznają, że same także prowadzą aktywne działania wywiadowcze na terytorium Iranu. W „Zaleceniach” na 2024 r. czytamy: „W 2024 roku należy: Choć zakres zaleceń z 2024 r. jest szczegółowy, to cele rosyjskiego kontrwywiadu nie zmieniły się znacząco od lat.”
Wersja dokumentu z 2021 r., sprzed pełnoskalowej inwazji na Ukrainę i pogłębienia współpracy z Iranem, jest niemal identyczna. Źródło The Insider w kontrwywiadzie wojskowym FSB podkreśla, że już za czasów prezydentury Dmitrija Miedwiediewa (2008–2012) Rosja uznała Iran raczej za przeciwnika niż sojusznika. Choć publicznie deklarowano przyjaźń, Moskwa nigdy nie porzuciła kluczowego celu: uniemożliwienia Iranowi zdobycia broni jądrowej.
W dokumencie na 2024 r. szczególnie mocno podkreślono potrzebę ochrony rosyjskich technologii jądrowych: „Należy udaremniać próby irańskich służb specjalnych i organizacji nielegalnego pozyskiwania — lub transferu przez terytorium Rosji — technologii, sprzętu, materiałów bądź informacji naukowo-technicznych, które mogą być wykorzystane do opracowania broni masowego rażenia.”
Źródło w GRU potwierdza: Rosja od lat gra podwójną grę, zacieśniając kontakty z Teheranem, ale jednocześnie utrzymując tajne kanały współpracy wywiadowczej z Izraelem. Taka postawa tylko pogłębia wzajemną nieufność w relacjach rosyjsko-irańskich.
