Wybory prezydenckie odbędą się 18 maja 2025 roku, a lokale wyborcze będą otwarte w godzinach 7:00–21:00. To ważne wydarzenie, w którym udział mogą wziąć wszyscy uprawnieni obywatele — w tym osoby z niepełnosprawnościami oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu głosowania ukończą 60 lat.
Dla tych grup przewidziano specjalne udogodnienia, które mają ułatwić oddanie głosu i zapewnić pełny udział w wyborach. Poniżej znajdziesz zestawienie praw i rozwiązań, z których można skorzystać.
Dostępne lokale wyborcze
Nie każdy lokal wyborczy jest przystosowany do potrzeb osób z niepełnosprawnościami, dlatego gminy mają obowiązek wyznaczyć co najmniej jeden dostępny lokal. Jeśli lokal przypisany do miejsca zamieszkania wyborcy nie jest przystosowany dla osób niepełnosprawnych, można dopisać się do spisu wyborców w innym obwodzie — z oznaczeniem „lokal dostępny”. Informacje, które lokale są dostosowane, znajdziesz na stronach urzędów gmin lub w biurach wyborczych.
Bezpłatny transport
Wyborcy zeznacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności, oraz seniorzy, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończą 60 lat, mają prawo do bezpłatnego transportu. Transport zapewnia wójt lub burmistrz czy też prezydent miasta. Jeśli stan zdrowia wyborcy nie pozwala na samodzielną podróż, może mu towarzyszyć opiekun. Wyborca musi zgłosić zamiar skorzystania z transportu poprzez:
* Zgłoszenie może być ustne, pisemne lub elektroniczne
* Należy podać: imię, nazwisko, adres, numer telefonu i informacje o stanie zdrowia lub orzeczonym stopniu niepełnosprawności
Informacje zwrotne o organizacji transportu są przekazywane najpóźniej 3 dni przed wyborami. Wycofać zgłoszenie można najpóźniej 2 dni przed głosowaniem.
Nakładki Braille’a
Lokale wyborcze są wyposażone w nakładki na karty do głosowania w alfabecie Braille’a, które umożliwiają osobom niewidomym samodzielne zaznaczenie wyboru. Aby z nich skorzystać, należy zgłosić potrzebę w odpowiednim terminie przed wyborami.
Materiały informacyjne
Państwowa Komisja Wyborcza przygotowuje spoty informacyjne w Polskim Języku Migowym (PJM) oraz z napisami. Dodatkowo PKW udostępnia materiały w wersji o podwyższonym kontraście na swoich stronach, a Polski Związek Głuchych (PZG) działa na rzecz zwiększenia dostępności materiałów dla osób głuchych.
Głosowanie korespondencyjne
Wyborcy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo głosować korespondencyjnie, ale wyłącznie na terenie Polski. Aby skorzystać z tej możliwości, należy zgłosić zamiar głosowania korespondencyjnego komisarzowi wyborczemu najpóźniej do 13 dnia przed dniem wyborów. Jeśli planowane jest ponowne głosowanie (II tura), zgłoszenie dotyczy również tego etapu.
Głosowanie przez pełnomocnika
Wyborcy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności oraz wyborcy, którzy najpóźniej w dniu wyborów ukończą 60 lat, mogą skorzystać z prawa do głosowania przez pełnomocnika. Pełnomocnikiem może zostać osoba, która:
* Ma pełną zdolność do czynności prawnych
* Nie jest pozbawiona praw publicznych
* Nie jest kandydatem w tych wyborach
Aby skorzystać z tej formy, należy złożyć wniosek o sporządzenie aktu pełnomocnictwa w urzędzie gminy, w której wyborca jest wpisany do spisu wyborców. Wniosek składa się najpóźniej do 9 dni przed wyborami.
Według danych Państwowej Komisji Wyborczej, w wyborach prezydenckich w 2020 roku, prawo do głosowania korespondencyjnego skorzystało ponad 100 tysięcy wyborców. Z kolei w wyborach parlamentarnych w 2019 roku, z tego prawa skorzystało ponad 50 tysięcy wyborców.
Warto także zauważyć, że Lokalne Komisje Wyborcze oraz urzędy gmin oferują szczegółowe informacje na temat dostępności i udogodnień dla wyborców z niepełnosprawnościami. Można je znaleźć na stronach internetowych urzędów gmin lub w biurach wyborczych.
Wnioski
Wnioski o głosowanie korespondencyjne lub pełnomocnictwo można składać w różnej formie, w tym:
* Ustnie
* Pisemnie
* Elektronicznie
Należy podać wymagane dane, w tym imię, nazwisko, adres, numer telefonu i informacje o stanie zdrowia lub orzeczonym stopniu niepełnosprawności.
Podsumowanie informacji
Prawo do głosowania jest jednym z najważniejszych praw obywatelskich. W wyborach prezydenckich 2025, istnieją specjalne udogodnienia dla osób z niepełnosprawnościami i seniorów, które umożliwiają pełny udział w wyborach. Wykorzystanie tych udogodnień może zmniejszyć bariery w korzystaniu z prawa do głosowania i zagwarantować równy dostęp do uczestnictwa w wyborach.
Zalecenia
* Sprawdź, czy Twój lokal wyborczy jest dostępny dla osób z niepełnosprawnościami
* Zgłoś zamiar skorzystania z bezpłatnego transportu lub głosowania korespondencyjnego
* Zapytaj o dostępność nakładek Braille’a w Twoim lokalu wyborczym
* Skorzystaj z materiałów informacyjnych w wersji o podwyższonym kontraście lub w Polskim Języku Migowym (PJM)
Dane liczbowe
* Over 100 tysięcy wyborców skorzystało z prawa do głosowania korespondencyjnego w wyborach prezydenckich w 2020 roku
* Ponad 50 tysięcy wyborców skorzystało z prawa do głosowania korespondencyjnego w wyborach parlamentarnych w 2019 roku
Informacje dodatkowe
* Wyborcy ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności mają prawo do głosowania korespondencyjnego
* Pełnomocnikiem może zostać osoba, która ma pełną zdolność do czynności prawnych i nie jest pozbawiona praw publicznych
* Głosowanie korespondencyjne jest dostępne wyłącznie na terenie Polski
Źródła
* Państwowa Komisja Wyborcza
* Urzędy gmin
* Biura wyborcze
Warto pamiętać, że prawa i rozwiązania opisane w tym artykule mogą ulec zmianie, dlatego zalecamy sprawdzanie aktualnych informacji na stronach urzędów gmin i biur wyborczych. Wybory prezydenckie 2025 to ważne wydarzenie, w którym udział mogą wziąć wszyscy uprawnieni obywatele.
